فشار خون نرمال در سالمندان (نحوه کنترل فشار خون)

خطر مبتلا شدن به فشار خون بالا و پایین در سالمندان با افزایش سن بالا می‌رود، به همین دلیل فشار خون نرمال در سالمندان و کنترل آن بسیار حائز اهمیت است. جلوگیری از ابتلا به هایپرتنشن (فشار خون بالا) می‌تواند موجب کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، مشکلات بینایی، نارسایی کلیوی و سایر بیماری‌ها را در سالمندان شود. علاوه بر آن، پیشگیری از ابتلا به هیپوتنشن (فشار خون پایین) به افراد سالمند کمک می‌کند تا دچار مشکلاتی مانند احساس سبکی سر، سرگیجه، شوک و زمین خوردن نشوند. با ما همراه باشید تا نحوه طبقه بندی فشار خون و نحوه کنترل آن برای داشتن فشار خون نرمال در سالمندان آشنا شوید.

اندازه گیری صحیح فشار خون

فشار خون با 2 عدد و به شکل یک کسر نمایش داده می‌شود. به عدد بالا (صورت کسر)، فشار سیستولیک و به عدد پایین، فشار دیاستولیک گفته می‌شود. وقتی فشار سیستولیک بالا برود، ولی فشار دیاستولیک طبیعی باشد، فرد دچار فشار خون بالای سیستولیک ایزوله شده است. این بیماری، در سالمندان شایع‌تر می‌باشد، دلیل اصلی آن نیز سفت شدن دیواره‌های سرخرگ‌ها می‌باشد که اگر کنترل نشود، امکان دارد با عوارض خطرناکی مانند زمین خوردن، تنگی نفس، سرگیجه و غیره همراه باشد، بنابراین در افراد سالمند اندازه فشار سیستولیک و کنترل آن برای داشتن فشار خون نرمال در سالمندان بسیار حائز اهمیت است.

نحوه طبقه بندی فشار خون

با توجه به عدد فشار سیستولیک و فشار دیاستولیک، فشار خون بالا و پایین را طبقه بندی می کنیم:

• فشار خون پایین: در صورتی که عدد سیستولیک از 9 و فشار خون دیاستولیک از 6 کمتر باشد، می٬توان گفت فشار خون فرد پایین است. فشار خون پایین با احساس سرگیجه، ضعف و سبکی سر همراه است . فشار خون پایین اغلب به دلیل عدم استفاده از مایعات کافی، استفاده از داروهایی با عوارض نامشخص، از دست دادن خون و سایر موارد این چنینی، اتفاق می افتد.
• فشار خون نرمال: در صورتی فشار سیستولیک از 12 و فشار دیاستولیک از 8 کمتر باشد، مشکلی وجود ندارد و فشار خون نرمال است. همین اعداد برای فشار خون نرمال در سالمندان صدق می‌کند.
• فشار خون بالا:  فشار خون بالا در صورتی است که فشار سیستولیک 13 یا بالاتر و فشار دیاستولیک 8 یا بالاتر باشد. این عارضه در سالمندان خطرناک می‌باشد.

فشار خون نرمال در سالمندان

فشار خون نرمال در سالمندان یعنی اعداد سیستولیک و دیاستولیک مناسب و نرمال هستند. در جدول زیر فشار خون مناسب در تمامی رده‌‌های سنی نمایش داده شده‌ است.

فشارخون بالا

ممکن است به دلایل متعددی یک فرد دچار فشار خون بالا شود. در بعضی مواقع بیماری‌ها و سندروم‌های خاصی موجب بروز این عارضه می‌شود و در بعضی مواقع این مشکل به دلیل ژنتیک، جنسیت و یا افزایش سن رخ می‌دهد.

• ژنتیک: ژنتیک در این عارضه نقش موثری داشته به صورتی که امکان جلوگیری از بروز فشار خون بالا به دلیل ژنتیک تا حدودی غیر ممکن است، به همین دلیل معمولا کودکان والدینی که فشار خون بالا دارند به این مشکل دچار می‌شوند
• جنسیت: در خانم ها و آقایان عوامل متفاوتی می توانند منجر به فشار خون بالا شوند. به عنوان مثال آقایان قبل از سن ۵۵ سالگی بیش تر دچار فشار خون بالا می شوند؛ در حالی که خانم ها کاملاً برعکس هستند و بعد از این سن، معمولاً پس از دوران یائسگی، فشار خون بالا را تجربه خواهند کرد.
• سن: با بالا رفتن سن، ۹۰ درصد افراد مشکلات فشار خون را تجربه خواهند کرد. در بیشتر سالمندان فشار خون سیستولیک ایزوله دیده می شود. با بالا بردن کیفیت زندگی و داشتن سبک زندگی سالم، می توان از این مشکلات دوری کرد؛ اما به طور کلی با افزایش سن، این اتفاق یک امر کاملا طبیعی است.

فشار خون بالا نشانه‌ها و علائم مخصوصی که بتوان آن‌ها را شناسایی کرد ندارد. فقط زمانی می‌توان آن را تشخیص داد که فشار خون توسط پزشک در نوبت‌های متفاوت اندازه‌گیری شود و 2 یا 3 مرتبه از حد نرمال باشد. در این شرایط برای کنترل فشار خون و ایجاد فشار خون نرمال در سالمندان باید از داروهای مخصوصی استفاده کرد و سبک زندگی خاصی را در پیش گرفت.

فشار خون پایین

فشار خون پایین هم مانند فشار خون بالا امکان دارد که بدون نشانه و علائم باشد، ولی با افزایش سن علائمی همچون سرگیجه، سردی پوست، رنگ پریدگی پوست، غش، حالت تهوع، خستگی، تاری دید، افسردگی و تمرکز پایین مشاهده خواهد شد. برای درمان فشار خون پایین و داشتن فشار خون نرمال در سالمندان، پزشک باید با اطمینان کامل این عارضه را تشخیص دهد و برای درمان آن داروهای مخصوصی تجویز کند.

خطرات فشار خون پایین

فشار خون پایین با خطراتی همراه است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

از دست دادن تعادل

همانطور که می‌دانید عضلات سالمندان نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر است، به همین دلیل ممکن است تعادل خود را بیشتر از دست بدهند و با خطرات بزرگی روبه‌رو شوند. از علائم و نشانه‌های همیشگی فشار خون پایین می‌توان به غش کردن و سرگیجه اشاره کرد. توجه داشته باشید در صورتی که افراد سالمند تنها باشند و در مکان نامناسب دچار سرگیجه شوند و نتوانند تعادلشان را حفظ کنند، امکان دارد آسیب‌های جدی و ناخوشایندی به آن‌ها وارد شود. به همین دلیل توصیه می‌شود اگر عزیز شما به این بیماری مبتلا شده است، حتما برای نگهداری از او یک پرستار سالمند باتجربه و دلسوز استخدام نمایید.

شوک

فشار خون پایین در بعضی مواقع با شوک همراه است. در صورت پایین بودن فشار خون، خون مورد نیاز به اندام‌های بدن وارد نمی‌شود و به همین دلیل این اندام‌ها برای حفظ اکسیژن و خون امکان دارد که کار بیفتد و باعث آسیب وارد شدن به آن اندام و یا مرگ گردد. در این شرایط ممکن است سالمند با مشکلاتی همچون تنفس سریع، سردرگمی، نبض ضعیف و تنفس کند مواجه شود.

سکته قلبی

وقتی فشار خون پایین باشد، فعالیت قلب چندین برابر یک قلب معمولی می‌شود تا با سرعت بیشتری خون را پمپاژ نماید و خون را به اندام‌ها منتقل کند. در این شرایط ممکن است مشکلاتی همچون نارسایی قلبی و یا سکته قلبی برای سالمندان رخ دهد.

نحوه کنترل فشار خون

فشار خون نرمال در سالمندان کمتر از سایر افراد مشاهده می‌شود. با این وجود سالمندان زیادی با این مسئله مشکلی ندارند و سبک زندگی ایده‌آلی را تجربه می‌کنند. فشار خون نرمال در سالمندان یک امر غیر ممکن نمی‌باشد و می‌توان آن را با استفاده از داروهای مخصوص و تغییر سبک زندگی به دست آورد. در ادامه نکاتی که برای کنترل فشار خون باید رعایت شود را بیان می‌کنیم:

محدود کردن نمک در رژیم غذایی

در سنین بالا استفاده بیش از حد از نمک بسیار خطرناک است چون بدن انسان با بالا رفتن سن به نمک (سدیم) حساس می‌شود. . برای داشتن فشار خون نرمال در سالمندان باید از استفاده بیش از حد نمک در غذاها جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید برای داشتن رژیم غذایی سالم‌تر از میوه و سبزیجات استفاده کنید تا به سادگی فشار خون را کنترل نمایید.

کنترل خواب شبانه

احتمالا می‌توان گفت اگر شخصی در خواب شبانه خود به صورت مداوم کابوس می‌بیند و یا با دهانی باز می‌خوابد و خروپف می‌کند، خواب آرامی و راحتی ندارد. خواب نا آرام باعث ایجاد اختلال در فشار خون می‌شود و با مشکلات متعددی همراه خواهد بود. برای تنظیم خواب شبانه راحت و کنترل فشار خون نرمال در سالمندان می‌توان به پزشک متخصص و یا روانشناس مراجعه کرد.

انجام فعالیت بدنی و ورزش

توصیه می‌شود سالمندان در هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه (دو و نیم ساعت) فعالیت بدنی و ورزش انجام دهند. ورزش‌های سبک مثل شنا و پیاده روی می‌تواند تاثیر زیادی بر روی فشار خون نرمال در سالمندان داشته باشد. اگر شخصی دچار برخی از مشکلات زمینه‌ای و یا مشکلات قلبی باشد، باید پیش از شروع کردن ورزش حتما با پزشک مشورت کند. توجه داشته باشید که اگر شرایط جسمانی ایده‌آلی ندارید، ورزش‌های سنگین و پرتحرک انجام ندهید.

مدیریت استرس

در صورتی که استرس و اضطراب افراد سالمند کنترل نشود، ممکن است به سلامت روان و اعصاب این افراد آسیب وارد شود و با عوارض جدی و غیر قابل جبرانی همراه باشد. کنترل استرس و آرام بودن نقش موثری بر روی داشتن فشار خون نرمال در سالمندان دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورتی که فشار خوت تنظیم و کنترل نشود، امکان دارد که که اتفاقات و عوارض خطرناک و جدی به دنبال داشته باشد، به همین دلیل این بیماری به قاتل خاموش نیر معروف است. برای بررسی فشار خون نرمال در سالمندان باید 2 عدد سیستولیک و دیاستولیک را مورد بررسی قرار داد. فشار سیستولیک فرد باید از 12 کمتر و فشار دیاستولیک باید از 8 کمتر باشد. در غیر این صورت فشار خون نرمال نیست و بادی به پزشک مراجعه شود. می‌توانید یک دستگاه فشار خون تهیه کنید تا به صورت مرتب اعضای خانواده و یا پرستار سالمند فشار سالمند را در منزل اندازه گیری کند تا اگر اختلالی به وجود آمد هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند.

جمع بندی

در این مطلب مواردی که نقش موثری برای تعیین فشار خون نرمال در سالمندان دارند را مورد بررسی قرار دادیم و برای کنترل فشار خون نکاتی را بیان کردیم امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.