مراقبت از فرزندان به‌خصوص کودکان و نوزادان در برابر بیماری‌ها، یکی از سخت‌ترین مسئولیت‌های والدین می‌باشد. بیماری‌هایی مثل آنفولانزا، آبله‌مرغان، اوریون و سرخک از جمله بیماری‌های مسری هستند که در صورت رعایت نکردن یک‌سری نکات بهداشتی و ایمنی می‌توانند تهدید جدی برای سلامت کودک و نوزاد محسوب شوند. در ادامه موضوع بیماری سرخک و علائم سرخک در کودکان را به طور مفصل شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
بیماری سرخک چیست؟
بیماری سرخک (Measles) که با نام سرخجه (Rubella) هم شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است که باعث تب و بثورات پوستی(تغییر در بافت‌ها و یا رنگ پوست که معمولا با سرخی یا خارش همراه می‌باشد) می‌شود. بیماری سرخک از جمله بیماری‌های بسیار مسری است که از طریق هوا(هوای ناشی از صحبت کردن، سرفه کردن و یا عطسه کردن بیمار مبتلا به بیماری سرخک) می‌تواند به راحتی به دیگران سرایت کند.
متاسفانه از نظر پزشکی درمان قطعی برای بیماری سرخک وجود ندارد. تنها راه درمان بیماری سرخجه در کودکان استراحت می‌باشد و این که بیمار اجازه دهد دوره‌ی این بیماری طی شود و در طول ابتلا به بیماری سرخک با هیچ‌کس به طور مستقیم ارتباط برقرار نکند. بهترین راه محافظت در برابر بیماری سرخک تزریق واکسن سرخک می‌باشد.
مدت زمانی که بیمار به سرخک مبتلا می‌باشد یا به عبارت دیگر مدت دوره‌ی بیماری سرخک معمولا بین 10 تا 14 روز می‌باشد.
واکسن سرخک چیست؟
واکسن سرخک یا واکسن ام‌ام‌آر(MMR Vaccine)، واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به سرخک یا سرخجه می‌باشد. دوز اول واکسن سرخک معمولا بین 9 تا 15 ماهگی نوزاد(نوزاد یک سال به بالا) تزریق می‌شود. دوز دوم واکسن سرخک معمولا بین 25 ماهگی(دو سال به بالا) تا 6 سالگی نوزاد تزریق خواهد شد.
از زمانی که واکسن ام‌ام‌آر یا واکسن سرخک معرفی شد، میزان شیوع بیماری سرخک نسبت به قبل از واکسیناسیون بسیار کاهش پیدا کرده است. نوعی از سرخک وجود دارد که به آن سرخک 10 روزه یا سرخک قرمز(Red Measles) می‌گویند. توجه داشته باشید که سرخک 10 روزه یا سرخک قرمز با سرخک آلمانی یعنی سرخجه فرق می‌کند.
دقت داشته باشید تزریق واکسن سرخک به معنی مصونیت کامل در برابر بیماری سرخک نمی‌باشد، اما معمولا نوزادان و کودکانی که دو دوز واکسن را می‌زنند، معمولا 97% آن‌ها به سرخک(سرخجه) مبتلا نمی‌شوند.
چه عواملی باعث بیماری سرخک در کودکان می‌شوند؟
در‌واقع بیماری سرخک ناشی از یک ویروس بسیار مسری به نام ویروس موربیلی(Morbili Virus) می‌باشد. همانطور که گفتیم بیماری سرخک از طریق هوا(نفس بیمار مبتلا به بیماری سرخک) سرایت می‌کند. در‌حقیقت زمانی که فرد مبتلا به بیماری سرخک نفس می‌کشد، سرفه و یا عطسه می‌کند و حتی زمانی که با کسی به صورت مستقیم صحبت می‌کند، می‌تواند این ویروس را در هوا پخش کرده و به شخص مقابل انتقال دهد.
در این زمان اگر فرد مقابل(فردی که هنوز به بیماری سرخک مبتلا نشده است) ذرات ویروسی سرخک پخش شده در هوا را تنفس کند به راحتی می‌تواند به بیماری سرخک مبتلا شود. به طور‌کلی ذرات ویروسی سرخک معلق در هوا حداقل تا دو ساعت می‌توانند هوا را آلوده نگه دارند. همچنین ذرات ویروسی سرخک می‌توانند روی سطوح هم تا مدتی دوام بیاورند. به همین ترتیب این ذرات در فضا پخش شده و محیط را آلوده نگه می‌دارند.
عوامل بسیاری می‌تواند باعث ابتلا به بیماری سرخک در کودکان شود:
نوشیدنی یا غذای مشترک: در‌واقع فردی که به بیماری سرخک مبتلا می‌باشد باید از اطرافیان خود تا حد زیادی فاصله بگیرد، در‌حقیقت نوشیدن نوشیدنی‌ها یا خوردن غذاها به صورت مشترک با فرد مبتلا به بیماری سرخک می تواند ابتلای فرد مصون به بیماری سرخک را افزایش دهد. بنابراین رعایت این نکته خصوصا برای کودکان می‌تواند باعث کاهش میزان ابتلای سرخک در کودکان شود.
بوسیدن: توصیه می‌شود بیمار مبتلا به سرخک به هیچ عنوان هیچ‌گونه تماسی با اطرافیان خود نداشته باشد. بوسیدن فرد مبتلا به بیماری سرخک از‌جمله موارد بسیار خطرناک در سرایت بیماری سرخک خصوصا سرخک در کودکان محسوب می‌شود.
دید و بازدید: در‌حقیقت یکی از بدترین و خطرناک‌ترین کارهایی که فرد مبتلا به بیماری سرخک می‌تواند انجام دهد، رفتن برای دید و بازدید در دوره‌ی ابتلا به بیماری سرخک می‌باشد. بنابراین در صورتی که فرد مبتلا به سرخک است، حتما از دید و بازدید در طول بیماری سرخک دوری کند. این مورد در ابتلای کودکان به بیماری سرخک نیز بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
لمس سطوح: به‌طور‌کلی فارغ از موضوع بیماری سرخک، هیچ‌گاه بعد از لمس سطوح، دست خود را به دهان، بینی و چشم خود و حتی در بعضی مواقع گوش خود نزنید. می‌توان با اطمینان گفت که یکی از عوامل اصلی ابتلا به ویروس‌های مختلف از جمله ویروس موربیلی که باعث بیماری سرخک می‌شود، رعایت نکردن این مورد می‌باشد. لمس سطوح عامل اصلی سرخک در کودکان محسوب می شود.
علائم سرخک در کودکان کدامند؟
بیماری سرخک می‌تواند در برخی مواقع به عنوان یک بیماری خطرناک محسوب شود، خصوصا بیماری سرخک در کودکان می‌تواند خطرناک‌تر از بیماری سرخک در بزرگسالان نیز باشد. اما در مورد اینکه علائم سرخک در کودکان چه زمانی قابل تشخیص می‌باشد، باید گفت معمولا یک تا دو هفته بعد از عفونت بیماری سرخک، اولین علائم سرخک در کودکان ظاهر می‌شود.
تب بالا:
معمولا یکی از بارزترین علائم سرخک در کودکان، ابتلای آن‌ها به تب بالای 38 درجه می‌باشد. دقت داشته باشید تب کودکان مبتلا به بیماری سرخک در بعضی مواقع می تواند تا 40 درجه‌ی سانتی گراد هم برسد، در این صورت حتما با پزشک مربوطه مشورت نمایید.
سرفه:
از آن‌جایی‌که علائم سرخک در کودکان ممکن است به سرماخوردگی شباهت داشته باشد، سرفه‌های شدید ناشی از بیماری سرخک از شایع‌ترین علائم سرخک در کودکان محسوب می‌شود.
آبریزش بینی:
معمولا کودکانی که به بیماری سرخک مبتلا می‌شوند دچار آبریزش شدید بینی(Rhinitis) خواهند شد. بنابراین آبریزش بینی هم یکی از علائم سرخک در کودکان می‌باشد.
قرمزی چشم (التهاب ملتحمه):
بیماری سرخک می‌تواند باعث سوزش و قرمزی چشم‌ها یا التهاب ملتحمه شود. قرمزی چشم (التهاب ملتحمه) یکی از موارد مهم در تشخیص علائم سرخک در کودکان محسوب می‌شود.
لکه‌های کوپلیک(Koplik’s Spots):
دو تا سه روز بعد از شروع علائم سرخک در کودکان، ممکن است لکه‌های سفید ریزی در دهان کودک ظاهر شوند. به این لکه‌های سفید، لکه‌های کوپلیک گفته می‌شود.
بثورات سرخک(Measles Rash):
سه تا پنج روز پس از شروع علائم سرخک در کودکان، احتمالا شاهد لکه‌های قرمز سطحی روی صورت کودک خود خواهید بود. این لکه‌ها روی صورت از قسمت خط مو شروع می‌شوند، سپس به سمت پایین یعنی گردن، تنه، بازوها، و پاها حرکت کرده و در این قسمت‌ها نیز پخش می‌شوند.
برآمدگی‌های کوچک:
از دیگر علائم سرخک در کودکان می‌توان به برآمدگی‌های کوچک و برجسته‌ای که احتمال دارد در بالای لکه‌های قرمز ظاهر شوند اشاره کرد.
دقت داشته باشید، لکه‌هایی که در دوران بیماری سرخک در کودکان ممکن است ظاهر شوند، در بعضی مواقع احتمال دارد که این لکه‌ها با پخش شدن از سر به نقاط دیگر بدن، در نهایت به هم وصل شوند.
نکته‌ای دیگر که حائز اهمیت می باشد، این است که معمولا ممکن است به علت بثورات(Exanthem) در دوران سرخک در کودکان، تب کودک مبتلا به بیماری سرخک به بالای 40 درجه برسد. در‌این‌صورت همانطور که پیشتر گفتیم توصیه می‌شود با پزشک در این مورد مشورت نمایید.
جمع‌بندی
ما در این مقاله به طور مفصل به اهمیت علائم سرخک در کودکان پرداختیم. در‌واقع همانطور که بارها به این موضوع اشاره کردیم، بیماری سرخک از جمله بیماری‌های بسیار مسری می‌باشد. علائم سرخک در کودکان به روش‌های مختلف و بسیاری می تواند به دیگران سرایت کند، بنابراین رعایت نکات بهداشتی و ایمنی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری سرخک ضروری می‌باشد. توصیه می‌شود برای کاهش علائم سرخک در کودکان حتما پروسه‌ی واکسیناسیون را انجام دهید. از همراهی شما کاربر عزیز سپاسگزاریم.