پوکی استخوان در سالمندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در افراد مسن بوده که باعث کاهش قدرت و استحکام استخوانها می‌شود. استخوانها اندامی بسیار محکم هستند ولی چون متشکل از بافت زنده هستند، به صورت مداوم بازسازی و تجزیه می‌شوند. با بالا رفتن سن، استخوان‌های قدیمی نسبت به استخوان‌های جدید ضعیف‌تر می‌شود، به همین دلیل استخوانها شکننده‌تر می‌شود، یعنی فرد دچار پوکی استخوان می‌شود.
درمان پوکی استخوان بهترین روش برای پیشگیری از عوارض جدی‌تر همچون شکستگی استخوان است. در ادامه با ما همراه باشید تا با علائم پوکی استخوان در سالمندان آشنا شوید.
سرفصل‌های محتوا
علائم اولیه پوکی استخوان در سالمندان
پوکی استخوان در سالمندان در بیشتر مواقع علائمی ندارد، به همین دلیل بیشتر افراد اصلا نمی‌دانند که پوکی استخوان دارند تا وقتی که مفصل ران، مچ دست، ستون فقراتشان آسیب ببیند و بشکند. در کل پوکی استخوان در سالمندان علائم زیادی به جز تغییر تراکم استخوانها ندارد. مراجعه به پزشک بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان در سالمندان در مراحل اولیه است. با این حال، ممکن است نشانه‌های زیر از علائم اولیه پوکی استخوان در سالمندان باشد:
ضعیف شدن قدرت دست
بر اساس مطالعه‌ای که روی بانوان یائسه برای بررسی تراکم مواد معدنی موجود در استخوان انجام شد، می‌توان گفت وقتی که تراکم مواد معدنی استخوانها کاهش پیدا کند، قدرت دست نیز کم می‌شود. همچنین توجه داشته باشید که ضعیف شدن قدرت دست باعث افزایش خطر سقوط می‌شود.
عقب رفتن لثه ها
در صورتی حس کردید فکتان عقب رفته می‌توانید به دندانپزشک مراجعه کنید تا استخوان فک تان را بررسی کند.
ناخن های شکننده و ضعیف
اگر استخوان‌های شما سالم باشد، ناخن‌های شما هم از استحکام بالایی برخوردار است. در صورتی که ناخن‌های ضعیف و شکننده‌ای دارید ممکن است دچار پوکی استخوان شده باشید. ولی توجه داشته باشید که عوامل بیرونی نیز می‌تواند باعث شکسته شدن ناخن‌های شما شود.
علائم شدید پوکی استخوان سالمندان
وقتی بیماری پوکی استخوان در سالمندان پیشرفت کند با علائم واضح‌تری همراه است که عبارتند از:
کوتاه شدن قد
یکی از بارزترین نشانه‌های پوکی استخوان در سالمندان، کوتاه شدن قد آن‌ها است که دلیل آن شکستگی فشاری ستون فقرات فرد است.
شکستگی ناشی از زمین خوردن
شکستگی از رایج‌ترین علائم پوکی استخوان بوده که ممکن است به دلیل زمین خوردن، عطسه و سرفه شدید اتفاق بیفتد.
درد پشت و یا گردن
پوکی استخوان ممکن است منجر به شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات آن فرد شود. در بعضی مواقع این شکستگی‌ها با درد زیادی همراه است، چون مهر‌ها فشار شدیدی به رشته‌های عصبانی موجود در نخاع وارد می‌کنند. این درد ممکن است جزئی و یا بسیار شدید باشد.
حالت شکستگی و خمیده فشاری
وقتی مهره‌ها فشار می‌شد در ناحیه بالای کمر، انحنای کمی به وجود می‌آید که به آن قوز کمر، گوژ پشتی و کیفوز نیز گفته می‌شود. این حالت باعث خمیده شدن فرد شده و فشار اضافه‌ای را به مجاری تنفسی و ریه‌ها وارد کرده که موجب ایجاد درد در ناحیه گردن و کمر می‌شود، حتی ممکن است بر روی تنفس فرد نیز تاثیر منفی بگذارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
پوکی استخوان در سالمندان با ناراحتی و درد همراه است. اگر احساس درد شدیدی در ناحیه کمر، مفصل ران، گردن و مچ پا داشتید، به پزشک متخصص مراجعه کنید چون امکان دارد که به شکستگی استخوان دچار شده باشید و به درمان و بررسی نیاز داشته باشید. در صورتی که سالمند عزیر شما دچار پوکی استخوان شده است و نمی‌تواند کارهای روزمره و شخصی خود را به راحتی انجام دهد، می‌توانید از پرستار سالمند کمک بگیرید تا از او به خوبی نگهداری و مراقبت کند.
تماس با پرستاریاب
پرستاریاب با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی آماده رساندن بهترین خدمات به شما عزیزان برای انتخاب مناسب‌ترین پرستار در کلیه مناطق تهران و کرج می‌باشد.
دلایل بروز خطر پوکی استخوان در سالمندان چیست؟
هر فردی ممکن است به پوکی استخوان دچار شود، ولی این عارضه بیشتر در بانوان بروز پیدا می‌کند، چون بیشتر مواقع علت پوکی استخوان تغییرات هورمونی بوده به دلیل بالا رفتن سن است. وقتی بدن سریع‌تر از اینکه بافت استخوانی ایجاد شود آن را تجزیه کند، پوکی استخوان رخ می‌دهد. دلایل اصلی بروز پوکی استخوان در سالمند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- افزایش سن
- مصرف زیاد سیگار و الکل
- نژاد سفید پوست و آسیایی
- یائسگی و برداشتن تخمدان پیش از ۴۵ سالگی
- مصرف داروهایی که باعث کاهش سطح هورمون در بدن می‌شود.
- هورمون تستوسترون پایین در آقایان و هورمون استروژن پایین در بانوان
- بعضی از شرایط خاص پزشکی نیز می‌تواند باعث افزایش خطر پوکی استخوان شود.
- بیماری ام اس یا اسکلروز چندگانه
- عدم انجام تمرینات ورزشی مخصوص تمرینات قدرتی به صورت منظم
- نارسایی کلیه، سرطان خون و دیابت
- سندرم سوء جذب (جذب نشدن غذا و چربی در بدن)
- روماتیسم مفصلی
- پرکاری تیروئید و پرکاری پاراتیروئید
استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند و دارو استروئید‌ها مثل پردنیزون نیز باعث افزایش خطر پوکی استخوان می‌شود. علاوه بر آن، داروهای درمان تیروئید و تشنج در صورتی که دوز زیادی داشته باشد، موجب افزایش احتمال پوکی استخوان می‌شود.
چگونه می توان پوکی استخوان در سالمندان را درمان کرد؟
برای درمان پوکی استخوان می‌توان از داروهایی که قادر هستند توده استخوانی ایجاد کنند استفاده کرد. این داروها بر روی هورمون‌های بدن تاثیر می‌گذارند و استروژن را در بدن تحریک می‌کنندُ در نتیجه منجر به رشد استخوانها می‌شوند. برخی از این داروها عبارتند از:
- بی فسفونات
- کلسی تونین
- استروژن
جلوگیری از پوکی استخوان
حفظ تراکم و جلوگیری از تحلیل استخوان بسیار مهم‌تر از درمان پوکی استخوان است. برای این منظور می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
مصرف کلسیم مورد نیاز بدن
بزرگسالان تا سن 65 سال به 100 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند. بعد از سن 65 سالگی این مقدار به 1200 تا 1500 میلی گرم افزایش پیدا می‌کند. غذاهای زیر منبع غنی از کلسیم هستند:
- کنسرو ماهی ساردین
- ماهی آزاد (با استخوان)
- محصولات لبنی کم چرب
- انواع کلم همچون کلم بروکلی
- حبوبات از جمله لوبیا
- غذاهای غنی شده همچون نان، شیر بادام و غلات صبحانه
ورزش و فعالیت بدنی
تمرینات ورزشی و فعالیت‌های قدرتی کمک شایانی به به وجود آمدن توده استخوانی می‌کند. برخی از این ورزش‌ها عبارتند از:
- وزنه برداری
- رقص
- آهسته دویدن
- ورزش‌های راکتی مانند تنیس
توجه داشته باشید که ورزش‌های آرام و سبک‌تر همچون پیاده روی برای برنامه ورزشی‌ای سالم مناسب هستند، ولی برای داشتن استخوان‌های محکم و قوی کافی نمی‌باشند.
پرهیز از مواد ناسالم
برای جلوگیری و درمان پوکی استخوان باید از مواد مضری همچون الکل و سیگار بپرهیزید.
جلوگیری از سقوط یا افتادن سالمندان
برای جلوگیری از افتادن سالمندان در خانه به نکات زیر توجه نمایید:
- پوشیدن جورابی و کفش که لیز نباشد.
- نصب طناب کنار دیوارها برای راحت حرکت کردن سالمند
- روشن نگه داشتن اتاق‌ها
- چسبیدن فرش‌ها به زمین و تکان نخوردن آن‌ها
- قرار دادن چراغ قوه کنار تخت
- نصب میله‌های ایمنی در دیوار حمام
- استخدام پرستار سالمند
استخدام پرستار در منزل
برای هماهنگی و کسب اطلاعات بیشتر با شماره تماس‌های زیر تماس حاصل نمایید.
برای پیشگیری از افتادن سالمندان در فضای باز نیز می‌توانید از راه‌‌های زیر کمک بگیرید:
- حرکت با کمک واکر یا عصا
- پوشیدن کفش‌های مقاوم و کف لاستیکی
- راه رفتن روی چمن هنگام خیس بودن پیاده رو
- پاشیدن نمک روی سنگفرش‌های یخ زده و برفی
- استفاده از عینک طبی در صورت ضعف بینایی
دریافت ویتامین D
ویتامین D باعث جذب بیشتر کلسیم به بدن می‌شود. اکثر افراد به 400 واحد ویتامین D در روز نیاز دارند. ساده‌ترین روش‌ها برای دریافت این ویتامین عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت 15 دقیقه در روز
- مصرف شیر غنی شده
- مصرف زرده تخم مرغ
- مصرف ماهی قزل آلا